Vấn đề nước và vệ sinh môi trường đang là một thách thức lớn trên thế giới có tác động trực tiếp đến sức khỏe, môi trường, công cuộc xóa đói giảm nghèo, và cả bình đẳng giới.


Trong khuôn khổ Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ, 193 nước đã cam kết giảm một nửa tỷ lệ người dân không được tiếp cận lâu dài với nước sạch và vệ sinh môi trường. Những cam kết này đã được nhắc lại tại Diễn đàn Thế giới về Nước lần thứ 6 được tổ chức tại Marseille về chủ đề “Thời điểm của những Giải pháp”.

Nước có vai trò quyết định sự sống. Nước là nguồn tài nguyên thiên nhiên có tái tạo nhờ vòng tuần hoàn của nước. Tuy nhiên, nước cũng gây tai họa và tử vong cho con người khi nhiễm bẩn, bão lụt, hạn hán. Cách sử dụng nước hiện nay trong cộng đồng còn lãng phí rất lớn. Nhiều nơi người dân vẫn còn xem nước là nguồn tài nguyên vô tận và chưa thấy hết giá trị của việc thiếu hụt nguồn nước trong tình hình môi trường đang bị biến đổi, các nguồn nước đang ngày bị ô nhiễm và cạn kiệt.

Việt Nam đã có những tiến bộ rất lớn trong quá trình thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ. Năm 2010 đã có 83% người dân nông thôn được tiếp cận với nước sạch, so với 30% vào năm 1990. Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng nước tăng tại các khu đô thị, trong hoạt động công nghiệp và nông nghiệp đang phơi bày những thách thức mới đối với Việt Nam. Tác động của tình trạng biến đổi khí hậu cũng làm đảo lộn cân bằng vốn có.

Nước sạch có thể được định nghĩa là nguồn nước trong, không màu, không mùi, không vị, không chứa các độc chất và vi khuẩn gây bệnh. Tỷ lệ các chất độc hại và vi khuẩn không quá mức độ cho phép của tiêu chuẩn vệ sinh của mỗi quốc gia.

Ô nhiễm nước là sự biến đổi các thành phần của nước khác biệt với trạng thái ban đầu. Đó là sự biến đổi các chất lý, hóa, sinh vật và sự có mặt của chúng trong nước làm cho nước trở nên độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe con người do uống nước trực tiếp, sử dụng nước để sinh hoạt vệ sinh cá nhân hàng ngày.

Các yếu tố gây ô nhiễm  nguồn nước thường thấy gồm do ô nhiễm môi trường không khí, đất, nước (chất độc hóa học, sự đốt cháy nhiên liệu trong sản xuất công nghiệp, chất thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt từ khu dân cư, bệnh viện, sử dụng hóa chất trừ sâu trong nông nghiệp…); Do nhiễm độc hóa chất vào nguồn nước trong quá trình sử dụng như kim loại nặng (Chì (Pb), Đồng (Cu), Thạch tín (As), các chất phóng xạ, các chất gây ung thư vượt nồng độ tiêu chuẩn cho phép; Do vi sinh vật: 80% các bệnh nhiễm trùng liên quan đến nước (đặc biệt là các vi khuẩn gây nhiễm trùng đường ruột) ở các nước đang phát triển, khó khống chế và thanh toán như: các bệnh do virus, giun sán, côn trùng liên quan đến nước, các bệnh ngoài da, mắt… do dùng nước bẩn trong chế biến thực phẩm, ăn uống, vệ sinh cá nhân.

Các giải pháp về bảo đảm nguồn nước sạch và vệ sinh môi trường giữ sạch nguồn nước nâng cao ý thức cộng đồng để giữ sạch nguồn nước bằng cách không vứt rác bừa bãi, không phóng uế bậy, không thải trực tiếp vào nguồn nước sạch, không dùng phân tươi làm phân bón; sử dụng thuốc trừ sâu đúng hướng dẫn.


Cần hạn chế tối đa việc sử dụng các hóa chất gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là môi trường nước. Ngoài ra, chúng ta cần tiết kiệm nước sạch bằng các hành động cụ thể như giảm lãng phí khi sử dụng nước vào các sinh hoạt như nước dội vào nhà vệ sinh, tắt vòi nước khi đánh răng; kiểm tra, bảo trì cải tạo lại đường ống, bể chứa nước để chống thất thoát nước; dùng lại nguồn nước bể bơi, nước mưa vào những việc thích hợp như cọ rửa sân, tưới cây.

Đối với môi trường tự nhiên nước tạo ra vòng tuần hoàn “ mưa - nước ngọt – nuớc biển – mưa” để duy trì sự sống và phát triển muôn loài, điều hòa khí hậu toàn cầu tránh những tổn hại nguy hiểm khi nhiệt độ thay đổi quá nhanh giữa ngày và đêm. Người ta có thể nhịn đói 7 – 10 ngày nhưng không ai sống sót nếu không có nước quá 3 ngày. Cho nên nói không có nước thì không có sự sống là chắc chắn đúng.

Việc cải thiện dịch vụ về nước và vệ sinh môi trường và quản lý nguồn tài nguyên nước mà một trong những thách thức lớn của Việt Nam, trong bối cảnh thay đổi khí hậu và các hình thành các thói quen sinh hoạt xã hội và kinh tế mới hiện nay gắn liền với sự phát triển nhanh chóng của đất nước – những yếu tố tác động mạnh đến cân bằng tự nhiên về nước.

Việc cung cấp nước sạch và đầy đủ là một trong những điều kiện cơ bản để bảo vệ sức khỏe cho con người. Bảo đảm nguồn nước sạch và vệ sinh môi trường sẽ góp phần khống chế được 80% bệnh tật. Bảo vệ môi trường sống để phát triển bền vững phải luôn được thực hiện bằng việc bảo đảm nguồn nước sạch và làm tốt vệ sinh môi trường ở mỗi địa phương, mỗi quốc gia.

Kiều Hạnh/hoinongdan.org.vn

CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN ROTO
Số 31 Lê Văn Khương - Đông Thạnh - Hóc Môn - TP. HCM
ĐT: (08) 3766 3296 - Fax: (08) 3766 32956 - MST: 0309544100